โรคแอดดิสัน( Addison)หรือที่รู้จักกันว่าภาวะต่อมหมวกไตทำงานไม่เพียงพอหรือภาวะคอร์ติซอลต่ำ เป็นโรคต่อมไร้ท่อที่พบได้ยาก ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อร่างกายผลิตฮอร์โมนในปริมาณที่ไม่เพียงพอ โดยเฉพาะคอร์ติซอลและอัลโดสเตอโรน ฮอร์โมนเหล่านี้ควบคุมการเผาผลาญ การทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ความดันโลหิต และกระบวนการที่สำคัญอื่นๆ
ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของโรคแอดดิสัน สาเหตุส่วนหนึ่งอาจจะเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของภูมิคุ้มกัน ทำงานผิดปกติทำร้ายเนื้อเยื่อ สามารถทำลายเซลล์ในชั้นนอกของต่อมหมวกไตที่เรียกว่าเยื่อหุ้มสมองซึ่งผลิตฮอร์โมนเหล่านี้ สาเหตุที่เป็นไปได้อื่นๆ ได้แก่ การติดเชื้อ เช่น วัณโรคหรือโรคเชื้อรา ยาบางชนิด การผ่าตัดเกี่ยวกับต่อมหมวกไต ระดับโพแทสเซียมในกระแสเลือดผิดปกติ (ภาวะโพแทสเซียมสูง) และปัจจัยทางพันธุกรรม
อาการของโรคแอดดิสันมักจะพัฒนาอย่างช้าๆ เมื่อเวลาผ่านไปและมีตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงรุนแรงขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการขาดฮอร์โมน อาการและอาการแสดงทั่วไป ได้แก่ อ่อนเพลีย น้ำหนักลด ความดันโลหิตต่ำ กล้ามเนื้ออ่อนแรงและเป็นตะคริว อยากกินเกลือ คลื่นไส้อาเจียน ขาดน้ำ น้ำตาลในเลือดต่ำ เม็ดสีผิวเข้มขึ้น ประจำเดือนมาไม่ปกติ ผู้หญิงและภาวะซึมเศร้า ในบางกรณี ผู้ที่เป็นโรคแอดดิสันอาจมีอาการระดับคอร์ติซอลต่ำมาก ส่งผลให้เกิดภาวะวิกฤตแอดดิสัน อันตรายต้องพบแพทย์ทันที ดังนั้นเป็นโรคแอดดิสัน จำเป็นพบแพทย์อย่างต่อเนื่องเพื่อตรวจอาการและรักษาทางการแพทย์
การวินิจฉัยอาศัยการตรวจร่างกายและการตรวจทางห้องปฏิบัติการ รวมถึงการตรวจวัดระดับคอร์ติซอลและอัลโดสเตอโรนในกระแสเลือด การทดสอบอื่นๆ อาจเกี่ยวข้องกับการศึกษาเกี่ยวกับภาพ เช่น การสแกน CT หรือการสแกน MRI เพื่อค้นหาความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นในต่อมหมวกไต การรักษาโดยทั่วไปเกี่ยวข้องกับการบำบัดทดแทนตลอดชีวิตด้วยฮอร์โมนสังเคราะห์ทางปากหรือฉีด เช่น ไฮโดรคอร์ติโซนหรือเพรดนิโซนเพื่อทดแทนระดับคอร์ติซอลที่ขาดไป นอกจากนี้ อาจจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนอาหารเพื่อให้แน่ใจว่าได้รับสารอาหารเพียงพอเนื่องจากความอยากอาหารลดลงซึ่งเกี่ยวข้องกับโรคแอดดิสัน
ผู้ที่เป็นโรคแอดดิสันมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นต่อภาวะสุขภาพอื่นๆ เช่น ปัญหาเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์ เบาหวานชนิดที่ 2 (DM2) โรคกระดูกพรุน ภาวะมีบุตรยากในผู้ชายและผู้หญิง นิ่วในไตที่เกิดจากระดับแคลเซียมในปัสสาวะสูงเนื่องจากการเสริมแคลเซียมในระหว่างการรักษา โรคแอดดิสัน (ภาวะแคลเซียมในเลือดสูง) สมรรถภาพทางเพศลดลงเนื่องจากระดับฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนต่ำในผู้ชาย (ภาวะไขมันในเลือดต่ำ) ปัญหาหัวใจเนื่องจากระดับโซเดียมในเลือดต่ำ (ภาวะไขมันในเลือดต่ำ) ความเครียดเรื้อรังที่นำไปสู่การขาดฮอร์โมนเพิ่มเติม (กลุ่มอาการต่อมหมวกไตอ่อนล้า) และปัญหาทางจิตใจ เช่น ภาวะซึมเศร้า และความวิตกกังวลเนื่องจากความไม่สมดุลของสารเคมีสื่อประสาทที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมอารมณ์
เป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่เป็นโรคแอดดิสันที่จะได้รับการดูแลทางการแพทย์อย่างสม่ำเสมอจากทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพที่เชี่ยวชาญในภาวะนี้ รวมถึงแพทย์ต่อมไร้ท่อ (ผู้เชี่ยวชาญด้านฮอร์โมน) ผู้คนควรปฏิบัติตามสูตรยาตามที่แพทย์สั่งและปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต เช่น ลดระดับความเครียดและออกกำลังกายเป็นประจำซึ่งจะช่วยให้จัดการกับอาการต่างๆ ได้ดีขึ้น นอกจากนี้ยังเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่มีอาการนี้ในการดำเนินการเพื่อป้องกันการติดเชื้อ เนื่องจากพวกเขามีแนวโน้มที่จะติดเชื้อเนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ดังนั้นพวกเขาจึงไม่ป่วยง่ายกว่าคนที่ไม่มีโรคแอดดิสัน
โดยสรุป โรคแอดดิสันเป็นโรคต่อมไร้ท่อที่หายาก แต่มีผลกระทบความเสี่ยงเกิดภาวะอาการต่างๆตามมาดังที่กล่าว ควรรีบพบแพทย์และทำรักษาทางแพทย์เป็นสิ่งสำคัญ
ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของโรคแอดดิสัน สาเหตุส่วนหนึ่งอาจจะเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของภูมิคุ้มกัน ทำงานผิดปกติทำร้ายเนื้อเยื่อ สามารถทำลายเซลล์ในชั้นนอกของต่อมหมวกไตที่เรียกว่าเยื่อหุ้มสมองซึ่งผลิตฮอร์โมนเหล่านี้ สาเหตุที่เป็นไปได้อื่นๆ ได้แก่ การติดเชื้อ เช่น วัณโรคหรือโรคเชื้อรา ยาบางชนิด การผ่าตัดเกี่ยวกับต่อมหมวกไต ระดับโพแทสเซียมในกระแสเลือดผิดปกติ (ภาวะโพแทสเซียมสูง) และปัจจัยทางพันธุกรรม
อาการของโรคแอดดิสันมักจะพัฒนาอย่างช้าๆ เมื่อเวลาผ่านไปและมีตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงรุนแรงขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการขาดฮอร์โมน อาการและอาการแสดงทั่วไป ได้แก่ อ่อนเพลีย น้ำหนักลด ความดันโลหิตต่ำ กล้ามเนื้ออ่อนแรงและเป็นตะคริว อยากกินเกลือ คลื่นไส้อาเจียน ขาดน้ำ น้ำตาลในเลือดต่ำ เม็ดสีผิวเข้มขึ้น ประจำเดือนมาไม่ปกติ ผู้หญิงและภาวะซึมเศร้า ในบางกรณี ผู้ที่เป็นโรคแอดดิสันอาจมีอาการระดับคอร์ติซอลต่ำมาก ส่งผลให้เกิดภาวะวิกฤตแอดดิสัน อันตรายต้องพบแพทย์ทันที ดังนั้นเป็นโรคแอดดิสัน จำเป็นพบแพทย์อย่างต่อเนื่องเพื่อตรวจอาการและรักษาทางการแพทย์
การวินิจฉัยอาศัยการตรวจร่างกายและการตรวจทางห้องปฏิบัติการ รวมถึงการตรวจวัดระดับคอร์ติซอลและอัลโดสเตอโรนในกระแสเลือด การทดสอบอื่นๆ อาจเกี่ยวข้องกับการศึกษาเกี่ยวกับภาพ เช่น การสแกน CT หรือการสแกน MRI เพื่อค้นหาความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นในต่อมหมวกไต การรักษาโดยทั่วไปเกี่ยวข้องกับการบำบัดทดแทนตลอดชีวิตด้วยฮอร์โมนสังเคราะห์ทางปากหรือฉีด เช่น ไฮโดรคอร์ติโซนหรือเพรดนิโซนเพื่อทดแทนระดับคอร์ติซอลที่ขาดไป นอกจากนี้ อาจจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนอาหารเพื่อให้แน่ใจว่าได้รับสารอาหารเพียงพอเนื่องจากความอยากอาหารลดลงซึ่งเกี่ยวข้องกับโรคแอดดิสัน
ผู้ที่เป็นโรคแอดดิสันมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นต่อภาวะสุขภาพอื่นๆ เช่น ปัญหาเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์ เบาหวานชนิดที่ 2 (DM2) โรคกระดูกพรุน ภาวะมีบุตรยากในผู้ชายและผู้หญิง นิ่วในไตที่เกิดจากระดับแคลเซียมในปัสสาวะสูงเนื่องจากการเสริมแคลเซียมในระหว่างการรักษา โรคแอดดิสัน (ภาวะแคลเซียมในเลือดสูง) สมรรถภาพทางเพศลดลงเนื่องจากระดับฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนต่ำในผู้ชาย (ภาวะไขมันในเลือดต่ำ) ปัญหาหัวใจเนื่องจากระดับโซเดียมในเลือดต่ำ (ภาวะไขมันในเลือดต่ำ) ความเครียดเรื้อรังที่นำไปสู่การขาดฮอร์โมนเพิ่มเติม (กลุ่มอาการต่อมหมวกไตอ่อนล้า) และปัญหาทางจิตใจ เช่น ภาวะซึมเศร้า และความวิตกกังวลเนื่องจากความไม่สมดุลของสารเคมีสื่อประสาทที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมอารมณ์
เป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่เป็นโรคแอดดิสันที่จะได้รับการดูแลทางการแพทย์อย่างสม่ำเสมอจากทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพที่เชี่ยวชาญในภาวะนี้ รวมถึงแพทย์ต่อมไร้ท่อ (ผู้เชี่ยวชาญด้านฮอร์โมน) ผู้คนควรปฏิบัติตามสูตรยาตามที่แพทย์สั่งและปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต เช่น ลดระดับความเครียดและออกกำลังกายเป็นประจำซึ่งจะช่วยให้จัดการกับอาการต่างๆ ได้ดีขึ้น นอกจากนี้ยังเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่มีอาการนี้ในการดำเนินการเพื่อป้องกันการติดเชื้อ เนื่องจากพวกเขามีแนวโน้มที่จะติดเชื้อเนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ดังนั้นพวกเขาจึงไม่ป่วยง่ายกว่าคนที่ไม่มีโรคแอดดิสัน
โดยสรุป โรคแอดดิสันเป็นโรคต่อมไร้ท่อที่หายาก แต่มีผลกระทบความเสี่ยงเกิดภาวะอาการต่างๆตามมาดังที่กล่าว ควรรีบพบแพทย์และทำรักษาทางแพทย์เป็นสิ่งสำคัญ
